BROOD-revolutie

Jolien van Es is de oprichter van noPeanuts. noPeanuts brengt lokaal geproduceerd voedsel bij jou thuis als je woonachtig bent in Deventer of Apeldoorn. noPeanuts brengt “het beste van onze lokale boeren uit de directe omgeving zo in jouw keuken, zodat jij heel eenvoudig met onze makkelijke recepten aan de slag kunt! Met meer groente, zoveel mogelijk biologisch en zelfs biologisch-dynamisch, respect voor dieren en ook zo min mogelijk afval.”

Theo Labrujere van de New Musketeers leerde haar kennen via het Broodfonds De Koektrommel en bezocht haar in 2023 in het Koffiedok Café in Deventer om deze mooie onderneming wat meer aandacht te geven. Maar dat verhaal kreeg een heel andere wending. Jolien had namelijk besloten te stoppen met deze activiteit en zich volledig te richten op haar samenwerking met het Koffiedok Café en de BROOD.revolutie.

Als New Musketeer spitsen we dan de oren, want als er ergens een misstand of onrecht bestreden moet worden dan ben je bij de New Musketeers natuurlijk aan het juiste adres. Onbetaalbare voedselprijzen is een gevolg van de vele weef- en constructiefouten in onze samenleving. Het is niet iets “wat ons overkomt”, maar een schaarste die wordt gecreëerd. Dat is een belangrijk inzicht. Om het cirkeltje rond te maken: een belangrijke factor in het ontstaan van de Franse Revolutie was dat de broodprijzen onbetaalbaar werden en het bestuur daar geen oog voor had. Zo zou Marie-Antoinette gezegd hebben: ‘Le peuple n’a pas de pain? Qu’il mange de la brioche!’ – ‘Heeft het volk geen brood? Dan eet men toch brioche!’ Op 5 oktober 1789, dus toen de bestorming van de Bastille op 14 juli al had plaatsgevonden, trok een groep Parijse vrouwen op naar Versailles, waar ze bij de koning om brood eisten: dit was “de Mars op Versailles”. De groep vrouwen die inmiddels was uitgedijd tot een tierende massa van duizenden mensen, bestormden het slot, waarop koning Lodewijk XVI met zijn familie naar Parijs moest uitwijken waar de familie onder huisarrest kwam te staan. Volgens Wikipedia symboliseerde de mars “een nieuw machtsevenwicht, waarbij de absolute monarchie en de aloude voorrechten van de adel opzij werden geschoven en het gewone volk de macht greep.” Hoe het het koningspaar daarna verging is bekend: in 1793 werden ze onthoofd.

Gelukkig gaat het er bij de BROOD-revolutionairen een stuk vriendelijker aan toe, het gaat ze om het bevrijden van het brood van alles wat er niet in thuishoort.

Jolien werkt samen met de bakkers Lotte en Annemiek om met lokaal geteelde (oude) granen bijzondere broden te bakken. Ze werken samen met korenmolen ‘De Leeuw’ in Lettele, boerderij ‘Bij Tjoonk’ in Bathmen, boerderij ‘Ruimzicht’ in Halle, landgoed ‘Velhorst’ in Lochem en Lizelore Vos in Kraggenburg. De producten zijn zoveel mogelijk biologisch en biologisch-dynamisch. Ze werken aan een eerlijke samenleving en vinden dat boeren, molenaars, bakkers een veel betere prijs moeten krijgen voor het ambachtelijke product dat ze met zoveel liefde en gedrevenheid maken.

Theo heeft het boerenbrood en het vol-volkoren brood voor jullie uitgetest: nou, dat is bijzonder lekker brood en een ommetje waard. Je kunt ook bestellen via de website of langs gaan op het Havenkwartier, Scheepvaartstraat 6B, in Deventer.

Bij de New Musketeers bekijken we de wereld en het ondernemerschap op een systemische, holistische manier. We gaan ervan uit dat er mogelijkheden en kapitaalmiddelen (resources) in overvloed aanwezig zijn. De marketeer in de oude economie denkt vanuit schaarste, is op zoek naar wegen om je product zo schaars en duur mogelijk te vermarkten, maar de New Musketeers proberen deze juist zo toegankelijk mogelijk te maken. Hoe minder drempels hoe beter. Dat is even wennen, maar deze manier van kijken biedt nieuwe kansen. In essentie gaat het erom dat het ondernemen vanuit een groter geheel bekeken wordt, als onderdeel van een (eco-)systeem in sociale of maatschappelijke zin. Een sociaal ecosysteem dus. Een sociaal ecosysteem dat veel kan leren van, maar ook veel lijkt op, hoe de natuur zich organiseert, vandaar “ecosysteem”, maar dan wel de sociale component ervan. Met onze “Empowerment Mix” kun je analyseren/onderzoeken hoe je met jouw onderneming of project een FEEST-je kunt bouwen. Een Empowerment Mix bestaat uit twee componenten: een component die de “resources”, de middelen of het aanwezige kapitaal, van jouw onderneming of project in beeld brengt en een component die de “returns” (de rendementen) op de samenwerking laat zien.

Bij de BROOD.revolutionairen zien we een aantal ontwikkelingskansen als helende onderneming, zie de onderstaande returns of rendementen op de Empowerment Mix van de Brood.revolutionairen:

De Empowerment Mix – part II: returns © 2023 by Theo Labrujere is licensed under Attribution-ShareAlike 4.0 International

Facilitair rendement kan geld (financieel rendement) zijn, maar bijvoorbeeld ook energie, ruimte of gezondheid. De werkwijze van BROOD.revolutie faciliteert onze gezondheid door gebruik te maken van de hele graankorrel en deze niet te ontdoen van de zemelen en kiem zoals gebeurt in het commerciële productieproces. Het brood bestaat uit drie ingrediënten; meel, water en een beetje zout. Door het deeg te mengen met zetsel (een mengsel van meel en water dat op natuurlijke wijze is gefermenteerd) kan het brood rijsen. Door de lange rijstijd van het brood worden stoffen die van nature voorkomen in granen en die mensen moeilijk kunnen verteren, al deels afgebroken waardoor de gezonde voedingsstoffen beter kunnen worden opgenomen. De natuur doet haar werk, de natuur faciliteert. Gratis en voor niets. Lang gerezen zuurdesembrood geeft vaak minder problemen, ook als je gevoelig bent voor granen.

Facilitair rendement kan ook ontstaan door het beschikbaar stellen van ruimte. De BROOD.revolutionairen zouden activiteiten kunnen ontplooien die hun omgeving (klanten, leveranciers, de buurt, enz.) faciliteren of “empoweren”. Ook daar zitten ondernemerskansen en kan het begin zijn van een Ecosysteem van Gevers.

Het brood is gemaakt van hele granen waardoor minder bewerkingen en minder middelen nodig zijn om het brood te produceren. De bakker maalt het graan met wind waardoor het hele proces een kleinere ecologische voetprint heeft dan bij het brood uit de supermarkt.

Daar kunnen we kort over zijn: hier word je toch blij van?

De ketenpartners in dit ecosysteem: Brood.revolutie, de graanboer, de molenaar en het Koffiedok Cafe hebben elkaar gevonden, werken samen, en ontvangen dus ook sociaal rendement op hun samenwerking. Wanneer de consument (de koper van het brood) actiever in dit ecosysteem betrokken wordt zal het sociale rendement voor alle deelnemers toenemen. Het sociale rendement zou ook toenemen door bijvoorbeeld het café als locatie te benutten voor sociale activiteiten met ketenpartners en/of klanten.

Het ecosysteem dat de BROOD.revolutionairen hebben gecreëerd krijgt als geheel meer veerkracht wanneer de klant een grotere betrokkenheid gaat ervaren bij het geleverde product. Als het een ondernemers lukt om door de klant gedragen te worden zit je qua marketing gebakken :-) De vraag is hoe je zo’n community aan je kunt binden. In 2024 zijn al activiteiten in die richting gestart: de broodbak-workshops brengen het product dichterbij, meer op de huid (letterlijk zelfs). Volgens de New Musketeers zitten daar de kansen.

De vrouwen van BROOD.revolutie hebben elkaar gevonden in een gezamenlijke passie voor lokale producten. “In ons broodavontuur ontdekken we steeds meer lokaal geteelde (oude) granen, nieuwe mogelijkheden en goede combi’s,” schrijven ze op hun website. Met andere woorden: de kennis die hiermee wordt opgedaan kan worden doorgegeven aan toekomstige generaties zodat ook zij kunnen leren hoe brood op een eerlijke manier gebakken kan worden. Via “brood-workshops” in 2024 wordt deze kennis ook doorgegeven aan anderen. Wanneer bijvoorbeeld ook het onderwijs betrokken zou worden in de samenwerking, zal dit de veerkracht en mogelijkheden van dit ecosysteem vergroten. Het gebruik van oude graangewassen betekent dat er meer bestaansrecht is voor deze granen en dus de kans op overleving of overlevering van de oude gewassen binnen dit ecosysteem groter wordt.

Ondernemers kunnen hun blik verbreden door niet alleen de klant in beeld te houden, maar ook na te denken over het betrekken van andere stakeholders. In dit voorbeeld zijn drie stakeholders direct relevant: het onderwijs, het milieu en de samenleving als geheel. Het onderwijs is stakeholder omdat het er belang bij heeft om leerlingen (de toekomstige generaties) kennis bij te brengen over granen en graansoorten. Wanneer we massaal zouden overstappen op slechts enkele soorten voor commerciële broodproductie gaat de kennis over de oude soorten verloren. En dat is niet in het belang van de samenleving in z’n geheel, dus ook de samenleving is stakeholder in dit verhaal. Tot slot is de natuur zelf ook een stakeholder of belanghebbende omdat verlies van biodiversiteit (door verlies van graansoorten) de natuur verzwakt.

Klik dan op Hulpmiddelen om te zie hoe je jouw ecosysteem kunt ontwikkelen. Je kunt natuurlijk ook even contact opnemen.